Veel Nederlanders hebben last van langdurige slapeloosheid, ook wel insomnie genoemd. Het slikken van slaapmiddelen kan een tijdelijke oplossing zijn, maar ze lossen het probleem nooit helemaal op. Gedragstherapie lijkt hierin beter te werken, toch krijgt maar slechts een klein deel van de mensen die langdurige slaapproblemen ervaren dit. In dit artikel leggen we je oorzaken en gevolgen van slapeloosheid uit, en gaan we dieper in op de oplossingen bij slapeloosheid.
De meest voorkomende slaapstoornis is langdurige slapeloosheid. Mensen met een zogenoemde insomnie stoornis hebben minimaal drie keer per week, gedurende drie maanden, problemen met in- of doorslapen. Hierdoor zijn ze zo moe dat ze hinder ondervinden bij hun dagelijkse activiteiten.
Mensen die kampen met insomnie zijn overdag vermoeid, prikkelbaar, somber of slaperig en hebben moeite met concentreren en onthouden. Insomnie treft meer vrouwen dan mannen en komt vaker voor bij oudere mensen. Eén op de drie mensen in Nederland slaapt slecht, maar slechts 1 op de 10 mensen heeft een insomnie stoornis.
Een slaapstoornis vergroot de kans op lichamelijk en psychische problemen en aandoeningen. Zo is onbehandelde langdurige slapeloosheid een risicofactor voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten, een angststoornis of een depressie. Daarnaast kunnen slaapproblemen de kans vergroten dat iemand suïcidaal wordt.
Slapeloosheid is dus niet iets om met een korreltje zout te nemen. En niet alleen voor de persoon zelf zorgt de langdurige slechte nachtrust voor problemen.
Langdurige slapeloosheid genereert hoge maatschappelijke kosten. Mensen met insomnie klachten doen namelijk een groter beroep op de zorg. Dit omdat ze vaker naar een arts gaan of medicijnen gebruiken. Maar de juiste behandeling wordt lang niet altijd gegeven. Momenteel krijgt maar een klein deel van alle insomnie patiënten de benodigde zorg zoals omschreven; een kortdurende cognitieve gedragstherapie.
Maar wat zijn de onderliggende factoren die ervoor zorgen dat iemand last kan krijgen van langdurige slaapproblemen?
Er zijn drie factoren die de grondslag van slapeloosheid definiëren: de voorbestemmende, uitlokkende en onderhoudende factoren.
Bij voorbestemde factoren denken we aan genetische- en persoonlijkheidskenmerken die de oorzaak kunnen zijn van een slechte nachtrust. Denk hierbij aan bijvoorbeeld perfectionisme.
Bij uitlokkende factoren gaat het om een stressvolle levensgebeurtenis, zoals een scheiding of ontslag, een psychische stoornis of een medisch probleem. Deze kunnen acuut leiden tot slapeloosheid. Hierbij gaat de slapeloosheid vaak over als de uitlokkende factor verdwijnt.
Onderhoudende factoren zijn factoren die slapeloosheid uitlokkende. Voorbeelden hiervan zijn: lang in bed liggen, frequent slapen overdag en piekeren. Het lukt bijvoorbeeld wel om te slapen op de bank maar eenmaal in bed is de slaap verdwenen. Door overdag dutjes te blijven doen, zal de slapeloosheid ‘s nachts aanhouden. Dit noemen we ook wel de vicieuze cirkel van slapeloosheid. In de vicieuze cirkel van slapeloosheid versterken de slaap belemmerende gedachten, verkeerde slaapgewoonten, en fysiologische en emotionele overactiviteit elkaar.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Helpt je sneller, langer en dieper te slapenHelpt je om stress te verminderen en te ontspannen100 dagen proefslapen.Er zijn er verschillende oplossingen voor slaapstoornissen. De ene effectiever dan de ander.
Wanneer de bovenstaande tips niet helpen, kan het baten om langs de huisarts te gaan. Na de diagnose kiest jouw arts, samen met jou en de andere artsen van het team, de beste oplossing.
Slaapmiddelen worden door artsen vandaag de dag nog steeds voorgeschreven bij patiënten met insomnie klachten. Toch is uit onderzoek naar voren gekomen dat het beter is om cognitieve gedragstherapie voor insomnie (CGTi) te volgen. Dit soort therapie is, net als slaapmiddelen, ook op korte termijn effectief. Daarnaast is het op lange termijn zelfs effectiever en minder schadelijk.
Bijna de helft van de insomnie patiënten herstelt volledig en bij nog eens dertig tot veertig procent verbetert de slaap aanzienlijk aan de hand van cognitieve gedragstherapie voor insomnie. Daarnaast zorgt gedragstherapie ook voor een positieve stemming en verbetering van de kwaliteit van leven.
Tijdens kortdurende gedragstherapie voor insomnie is het doorbreken van de vicieuze cirkel, het doel. Dit kan worden bereikt door de patiënt voor te lichten over slaap. Daarnaast moet de patiënt een slaapdagboek bijhouden. Het doorbreken van verkeerd aangeleerde slaapgewoonten, het aanpakken van slaap belemmerende gedachten én het leren verminderen van fysiologische spanning met ontspanningsoefeningen of meditatie zorgen uiteindelijk voor de oplossing tegen slapeloosheid.
Kun jij niet slapen om wat voor reden dan ook? Probeer dan eens de 4-7-8 methode. ‘De 4-7-8, wat?’ Hoor ik je denken. Deze methode wordt veel gebruikt om te ontspannen. En is erg makkelijk toe te passen:
Deze oefening helpt je om in slaap te vallen, maar is ook een goede oefening om overdag even te ontspannen als je stress ervaart. Kun jij niet slapen door stress? Lees dan ons artikel: Kun jij niet slapen door stress? Dit zijn de oorzaken, gevolgen en beste tips!
Lees ook onze andere artikelen, voor advies om beter te slapen.
Vind direct de verzwaringsdeken die bij jou past
