Wat te doen als je peuter niet wil slapen?

Bij de volgende situaties krijgt jouw peuter waarschijnlijk te weinig slaap:

• je peuter wordt moeilijk wakker in de ochtend
• je peuter valt in slaap in de auto
• je peuter is overprikkelt
• je peuter toont hyperactief gedrag
• je peuter valt eerder in slaap dan normaal

Een enkel keertje nachtbraken zal niet zo veel problemen opleveren voor je kind, maar structureel slaaptekort kan vervelende gevolgen hebben. Het kan bijvoorbeeld leiden tot:

• Gedragsproblemen
• Concentratiestoornissen
• Problemen op school
• Overgewicht
• Groeiachterstand

Er zijn verschillende oorzaken die maken dat jouw peuter niet goed slaap. Hieronder leggen we ze uit.

Je peuter wil niet slapen omdat je peuter niet moe is

De slaapbehoefte van jouw kindje verandert naarmate hij of zij ouder wordt. Daarnaast hangt het niveau van actiefheid overdag samen met het slaapniveau ‘s nachts.

Gemiddeld heeft een kind tot 2,5-3,5 jaar een middagslaapje nodig. Maar als hij of zij ’s middags te lang of tot laat slaapt, is de kans groot dat het ’s avonds niet lukt. Laat je kind dan aan het begin van de middag 1,5-2 uur slapen, zodat hij of zij ’s avonds ook goed in slaap valt. Komt je peuter moeilijk in slaap, kijk dan eens wat een halfuurtje later naar bed voor verschil maakt.

Je peuter wil niet slapen omdat je peuter ziek is

Ook wanneer je peuter ziek is, kan dit zorgen voor slechte nachten. Gelukkig gaat dit vaak vanzelf weer over. Je mag je peuter best wat extra aandacht geven als hij of zij slecht slaapt door ziekte, maar zorg ervoor dat je terug gaat naar je normale routine zodra het weer kan. Je wilt niet dat je peuter gewend raakt en daardoor slechter blijft slapen.

Je peuter wil niet slapen omdat je peuter te veel schermtijd heeft gehad

Steeds meer ouders gebruiken een tablet of tv om hun peuter te vermaken. Niks mis mee, zolang het maar bij een beperkte schermtijd blijft. Laat je kindje met name twee uur voor bedtijd niet meer naar schermen kijken. Het blauwe licht van schermen verhindert de aanmaak van melatonine – het slaaphormoon – en kan het in slaap vallen moeilijker maken. Bovendien kan schermgebruik voor bedtijd leiden tot druk of angstig gedrag.

Je peuter wil niet slapen omdat je peuter te veel veranderingen meemaakt

Er verandert veel in het leven van een peuter. Zo gaat hij of zij wellicht voor het eerst naar de peuterspeelzaal of krijgt hij of zij een broertje of zusje. Maar ook het vertrek van zijn of haar lievelings crècheleidster, het overlijden van een opa of oma of spanning thuis zijn veel veranderingen die een peuter mee kan maken. Deze veranderingen kunnen zich uiten in verzet en opstandigheid, ook bij het naar bed gaan. Bespreek zo veel mogelijk met je kind, benoem dat zijn of haar emoties heel normaal zijn, maak de bedtijd routine iets langer en besteed (extra) tijd aan knuffelen.

Je peuter wil niet slapen omdat het lichaam veranderd

Ook het lichaam van een peuter ondergaat veel veranderingen. Zo kan groeipijn ervoor zorgen dat je kindje slecht slaapt. Maar ook buikpijn komt veel voor bij peuters. Het kan best een zoektocht zijn, maar soms met een simpele oplossing. Ga bij twijfel naar de huisarts.

Bij peuters loopt de fantasie en werkelijkheid vaak door elkaar. Daarom is het heel aannemelijk dat een peuter zich een heks of spook in zijn of haar kamer verbeeldt. Ook verwerken peuters de indrukken die ze overdag opdoen, die ze niet kunnen plaatsen, in hun dromen. Dat veroorzaakt soms nachtmerries. Zo kunnen ze ineens bang zijn in het donker en niet meer met de deur dicht willen slapen.

Let er op dat je geen spannende boekjes voorleest voor het slapen en laat een klein lampje branden op de gang. Gebruik de fantasie ook om de enge gedachtes te verwerken. Zo kun je met speciale ‘spokenspray’ spoken verjagen, zodat je peuter daarna weer lekker verder kan slapen.

Peuters verkennen nu eenmaal grenzen. Dit hoort bij hun ontwikkeling en het creëren van een eigen wil. Hoe vervelend het soms is, peuters zijn standvastig, vooral als ze kans zien om een mentale krachtmeting met hun ouders te beginnen. Het is goed om in deze fase duidelijke afspraken te maken over het naar bed gaan en het aantal boekjes dat je voorleest.

Wil je peuter niet slapen en komt hij steeds uit bed? Zorg dan voor een herinnering aan wat je hebt afgesproken. Het kan helpen om te werken met een slaaptrainer en een beloningssysteem. Begrenzing en consequent zijn, zorgt voor succes. Hoe moeilijk het soms ook is.

Hoe lang mag ik mijn peuter laten huilen bij inslapen?

Gaat jouw peuter huilen om zijn of haar zin te krijgen? Kom dan niet gelijk terug. Spreek met jezelf en je partner af hoelang jullie de peuter laten huilen. Een richtlijn is minimaal 3 tot maximaal 15 minuten. Blijft jouw kind huilen, loop dan terug naar de kamer en probeer je kind op een neutrale manier rustig te krijgen. Dit doe je door bijvoorbeeld op je knieën bij het bed te gaan zitten, een kus en aai over het hoofd te geven en rustig te herhalen wat het bedritueel is.

Laat je bij het huilen vooral niet kennen en verleiden door jouw kind op te tillen, boos te worden of juist te lief en enthousiast te zijn. Een neutrale houding werkt het beste.

Wil jouw peuter niet slapen, dan hebben wij een paar tips voor jou.

1. Vermijd te veel prikkels op één dag

Zorg voor niet te veel prikkels overdag en zeker niet vlak voor het slapen gaan. Door drukke stoeispelletjes en (drukke) televisiebeelden vlak voor het slapen gaan vallen kinderen moeilijker in slaap.

Maar ook te veel prikkels overdag zorgen ervoor dat jouw peuter minder goed slaapt. Breng jouw peuter niet te veel in aanraking met indrukken die niet passen bij zijn of haar leeftijd. Merk je dat je peuter slecht slaapt in de avond, probeer dan de volgende dag wat meer prikkels te vermijden.

2. Bouw de dag af met een rustige periode

Een peuter heeft veel te verwerken. Het kan heel goed helpen om jouw peuter de dag af te laten sluiten met een rustige periode met weinig prikkels. Hierbij kan een verzwaringsdeken voor kinderen goed helpen. Onder deze deken voelt jouw peuter zich geborgen en kalmeert hij of zij.

Daarnaast kan je zelf voor een rustige periode zorgen door rustig te bewegen en gedempt en minder te praten. Ook kan een warme douche of massage ontspannend zijn, om vervolgens rustig op de kamer nog heel even te spelen met rustgevend speelgoed, niet te fel licht en eventueel zachte, rustige muziek.

3. Laat jouw peuter een verhaal over zijn of haar dag vertellen

Omdat peuters veel gedachtes hebben de hele dag door, kan het helpen om hem of haar aan het einde van de dag een verhaaltje te laten vertellen. Voor jongere kinderen, kan je ook zelf op een rustige manier de dag doornemen.

4. Wees als ouders een team

Het klinkt misschien logisch, maar als je als ouders niet op een lijn zit, zal er voor jouw peuter geen duidelijkheid zijn. De algemene aanpak zoals hierboven beschreven, kan een leidraad zijn die toegepast kan worden. Zorg dat je een team bent en verdeel ook de taken.

5. Bepaal naast het bed ritme, ook het dagritme

Peuters houden van een duidelijke structuur. Maak een duidelijke dagindeling waarmee je jouw kindje een ritme geeft. Daarnaast geef je het signaal af dat jij als ouder het ritme bepaald.

Steeds meer ouders ontdekken de voordelen van een verzwaringsdeken om hun peuter beter te laten slapen. Maar hoe kies je een verzwaringsdeken voor een peuter? Belangrijk is dat je het juiste gewicht kiest voor jouw peuter. Hierbij kun je onze vuistregel aanhouden: neem ongeveer 10% van het lichaamsgewicht van jouw peuter. Veel ergotherapeuten raden aan om hier 0,5 kg tot 1 kg bij op te tellen.

Let wel op dat jouw peuter de verzwaringsdeken zelf van zich af kan duwen. Is dit nog niet het geval? Dan is een verzwaringsdeken voor nu nog niet de juiste keuze. Wil je meer weten over verzwaringsdekens voor kinderen? Lees dan ons blogartikel ‘Een verzwaringsdeken voor jouw kind? Dit is wat je moet weten’.

Zit jij met je handen in het haar en helpt echt niks om jouw peuter beter te laten slapen? Dan is het zeker niet raar om bij slaapproblemen (kortdurende) professionele hulp in te schakelen. Problemen worden door een slechte nachtrust vaak alleen maar groter. Een paar simpele tips van een buitenstaander kunnen zeer verhelderend zijn.

Wij hopen dat dit artikel je iets meer duidelijkheid heeft gegeven over het slaapritme van jouw peuter en dat de tips je helpen bij het verbeteren van de slaapkwaliteit van je peuter.