Alles over de slaapcyclus en waarom het zo belangrijk is

Tijdens het slapen doorloop je een aantal verschillende stadia. Ieder ‘slaapstadium’ is uniek en heeft zijn eigen werking. Die slaapcyclus doet zich altijd voor in een vaste volgorde. Een hele slaapcyclus duurt ongeveer 1,5 tot 2 uur en bestaat uit vijf van deze slaapstadia. Je doorloopt iedere nacht zo’n vier tot zes keer, afhankelijk van de duur van de slaap, je slaapcyclus.

Slaapfase 1: inslaapfase

Fase één is de inslaapfase. Deze fase zorgt ervoor dat je gaat slapen. Je lichaam zweeft tijdens deze inslaapfase een paar minuten tussen wakker en slaap. Je hersenactiviteit neemt daarbij af.

Heb jij last van inslaapproblemen? Dan betekent het dus dat je niet makkelijk in deze fase komt. Hiervan zijn stress en zorgen vaak de oorzaak.

Slaapfase 2: lichte slaap

Na de inslaapfase begint de fase van lichte slaap. Deze fase duurt ongeveer een uur. In deze fase slaap je erg licht, zoals de naam al zegt. Toch wordt je ook niet wakker van kleine geluiden.

Slaapfase 3: overgangsfase

Fase drie is de overgangsfase. Een fase waarin je - in 5 minuten - steeds vaster gaat slapen. Je ademhaling wordt regelmatig, je hartritme daalt en je lijf ontspant.

Slaapfase 4: de diepe slaap

Uiteindelijk beland je in je diepe slaap-fase. Hier ben je ongeveer 20 minuten. Deze fase is erg belangrijk omdat je lichaam er in uitrust. Deze fase van je slaapcyclus wordt ook wel deltaslaap of trage golfslaap genoemd. In de diepe slaapfase herstelt je lichaam optimaal en bouwt het energie op voor de volgende dag.

Slaapfase 5: De REM-slaap

De REM-slaap of droomslaap volgt na de diepe slaap. In deze fase droom je veel, daarnaast wordt je hartritme en ademhaling onregelmatig. Je spieren zijn nog wel helemaal ontspannen maar je bloeddruk stijgt. In deze fase verwerk je informatie. Daarnaast wordt een deel van je belevenissen opgeslagen in je langetermijngeheugen.

Na de vijfde slaapfase (REM-slaap) word je (onbewust) heel even wakker. Hierbij checkt je lichaam of er geen pijnprikkels zijn, je niet naar de wc hoeft en of de omgeving veilig is. Wanneer dit niet het geval is, word je wakker zodat je actie kunt ondernemen. Alles in orde? Dan slaap je gewoon weer verder en begin je weer opnieuw bij fase 1.

De gevolgen van een verstoorde slaapcyclus zijn divers. Zo heeft de een bijvoorbeeld last van van stemmings- en concentratieproblemen en resulteert een slechte slaapcyclus bij de andere in eetproblemen. Een verstoorde biologische klok kan ook zorgen voor psychiatrische aandoeningen, zoals een depressie of psychose. Ook de lichamelijke gevolgen mogen niet worden onderschat. Zo komt obesitas vaker voor bij mensen met een slechte slaapcyclus, evenals hart- en vaatziekten, diabetes en het onrustige darmsyndroom.

Wil je je slaapcyclus stimuleren? Dan kan een verzwaringsdeken een goed hulpmiddel zijn. Een verzwaringsdeken zorgt er namelijk voor dat je sneller in slaap valt, makkelijker doorslaapt én uitgeruster wakker wordt.

Soms is het erg moeilijk om een ritme in je slaapcyclus te krijgen. Zeker wanneer je bijvoorbeeld nachtwerker bent of veel onregelmatige diensten hebt. Of je nu overdag of ’s nachts werkt, regelmaat is het belangrijkste voor een goede nachtrust.

Dat betekent eigenlijk dat nachtwerkers hun ritme het beste permanent om kunnen draaien. Altijd overdag slapen dus. Door je licht op de goede momenten te pakken – in de uren nadat je wakker bent geworden – kan het lichaam dat best aan.

Wanneer je onregelmatig werkt, zoals verpleegkundigen of taxichauffeurs, is het goed om een paar dagen een vast ritme aan te houden. Zorg er bijvoorbeeld voor dat je een paar avonddiensten na elkaar hebt. Steeds wisselende ritmes zorgen niet voor een ideale slaapcyclus, maar je lichaam zal er aan wennen.

In dit blog las je alles over je slaapcyclus en hoe je daar het beste mee om kunt gaan.