Alles wat je moet weten over de REM-slaap

Voordat we je meer vertellen over de REM-slaap, nemen we je even mee terug naar de vijf slaapfases die je slaapcyclus bevat. Je slaapcyclus doorloop je elke nacht gemiddeld vier tot zes keer. Een cyclus kan 90 tot 120 minuten duren.

Slaapfase 1: inslaapfase

De eerste fase heet de inslaapfase. Tijdens deze fase zweef je een paar minuten tussen wakker en slaap. De hersenactiviteit neemt in deze fase af.

Slaapfase 2: lichte slaap

Daarna begint de lichte slaapfase. En zoals de naam al zegt, slaap je in deze fase nog niet diep, maar je wordt ook niet meer wakker van kleine geluiden. Deze slaapfase duurt iets minder dan een uur.

Slaapfase 3: overgangsfase

Na de lichte slaap beland je in de overgangsfase. In deze fase ga je steeds vaster slapen. Je ademhaling wordt regelmatig, je hartritme daalt en je lijf ontspant. Deze fase duurt ongeveer vijf minuten.

Slaapfase 4: de diepe slaap

Beland je in je diepe slaap? Dan zal je hier ongeveer 20 minuten zijn. Dit is eigenlijk de belangrijkste fase, omdat je er goed van uitrust. Je diepe slaap wordt ook wel deltaslaap of trage golfslaap genoemd. Tijdens een diepe slaap fase herstelt je lichaam optimaal en bouw je energie op voor de volgende dag.

Slaapfase 5: De REM-slaap

De REM-slaap volgt na de diepe slaap en wordt ook de droomslaap genoemd, omdat je veel droomt in deze fase. Je hartritme en ademhaling zijn onregelmatig, je spieren zijn totaal ontspannen en je bloeddruk stijgt. Tijdens de REM-slaap gebeurt de verwerking van informatie en wordt een deel van onze belevenissen opgeslagen in ons langetermijngeheugen.

Tijdens de REM-slaap worden de ervaringen die je gedurende de dag hebt opgedaan als een soort film in je brein afgespeeld. Hierdoor zijn je hersenen zeer actief en bewegen je ogen snel heen en weer, terwijl je oogleden gesloten zijn. Hier is de naam REM-slaap van afkomstig. REM staat namelijk voor ‘Rapid Eye Movements’.

Naast dat je ogen in deze fase veel bewegingen maken, klopt ook je hart sneller en stijgt je bloeddruk, maar zijn je spieren juist compleet verlamd.

De REM-slaap is niets voor niets een van de meest essentiële slaapfases. Tijdens je droomslaap verwerk je emotionele gebeurtenissen en wordt belangrijke informatie opgeslagen in je geheugen. Dit vergroot je hersencapaciteit. Hierdoor ontstaat er ruimte voor nieuwe ervaringen.

De kwaliteit van je slaap is dus erg belangrijk omdat je in elke slaapcyclus inclusief REM-slaap voltooit. In deze fase heeft het brein het unieke vermogen zich aan te passen en te blijven ontwikkelen.

Naarmate de nacht vordert, wordt de droomslaap steeds langer. Dit maakt dat je de dromen die je net voordat je wakker werd had, in de ochtend nog herinnert. Je hebt dus niet zelf in hand wanneer je je dromen kunt onthouden, het is maar net in welke fase je wakker wordt.

Te weinig REM-slaap heeft vervelende gevolgen. Doordat het brein je ervaringen ’s nachts niet goed heeft kunnen verwerken, krijg je het gevoel van een ‘vol hoofd’. Je langetermijngeheugen verslechtert, net als je vermogen om je te concentreren en om dingen te relativeren. Onverwerkte emoties zorgen ervoor dat je extra prikkelbaar bent en sneller in conflictsituaties belandt.

Uit onderzoek blijkt dat een goede REM-slaap er ook aan bijdraagt dat overactiviteit in de amygdala (het angstcentrum in het brein) vermindert. Te weinig REM-slaap wordt dan ook in verband gebracht met angststoornissen, posttraumatische stress-stoornis (PTSS), depressie en burn-out. Dit leidt weer tot extra stress en slapeloosheid en zet zo een vicieuze cirkel in gang die lastig te doorbreken is.

Je kunt het vergelijken met je spijsvertering die eten verwerkt. Zo verwerkt je brein tijdens de REM-slaap gedachten, informatie en ervaringen. Wordt je spijsvertering tijdelijk onderbroken? Dan levert dit symptomen op zoals maagzuur, misselijkheid, diarree of een opgezette buik. Als je er zo over nadenkt, is het ook niet zo vreemd dat te weinig REM-slaap in het brein ook al snel tot problemen leidt.

Hoeveel REM-slaap je nodig hebt, hangt sterk af van je persoonlijke behoeften en leeftijd. Een baby brengt bijvoorbeeld meer dan 50% van de totale slaaptijd in deze slaapfase door, terwijl ouderen van rond de 80 jaar bijna geen REM-slaap meer hebben.

Voor de gemiddelde volwassene is 20% tot 25% van de totale slaaptijd een goede richtlijn voor een gezonde hoeveelheid REM-slaap. Uitgaande van minimaal 8 uur slaap per nacht, zou je dus zo’n 1,5 tot 2 uur per nacht in REM-slaap moeten doorbrengen.

Nu je weet dat de REM-slaap onderdeel is van de gehele slaapcyclus, zul je begrijpen dat je ook alles moet aanpakken om je REM-slaap te bevorderen. Slaap je te kort of niet diep genoeg, dan zal dit ook negatieve consequenties hebben voor de lengte en kwaliteit van je REM-slaap.

De eerste tip is het aanpassen van je slaapritme naar een consistent slaapritme. Hiermee stimuleer je namelijk dat je slaapcyclus op een ‘normale’ manier gaat. Daarnaast helpt het om een ontspannen brein en body te creëren voordat je naar bed gaat. Een verzwaringsdeken kan je hierbij helpen. Door de verzwaringsdeken bijvoorbeeld al te gebruiken op de bank, kun je al rust ervaren voordat je naar bed gaat. Hierdoor val je makkelijker in slaap, zul je beter doorslapen en hierdoor een betere slaapcyclus ervaren.

Onderstaande tips kunnen ook helpen om je REM-slaap te bevorderen.

• Verminder je inname van alcohol. Uit onderzoek blijkt namelijk dat een drankje je weliswaar kan helpen om ’s avonds iets sneller in slaap te vallen, maar dat het de kwaliteit van je REM-slaap flink vermindert, omdat je minder diep slaapt. Hierdoor word je minder uitgerust wakker.
• Beweeg dagelijks voldoende. Onderzoek laat zien dat geregeld bewegen de kwaliteit van je REM-slaap kan bevorderen. Maar beweeg nooit te veel net voordat je gaat slapen, dit zorgt er namelijk voor dat je langer wakker ligt.
• Zorg voor een stille, koele en donkere slaapkamer. Dit zijn de perfecte omstandigheden om je slaapritme te bevorderen.

We hopen dat je na het lezen van dit artikel alles weer over de REM-slaap. Heb je nog vragen? Laat het ons dan zeker even weten. Wij helpen je graag!