Alles wat je moet weten over slaapproblemen bij kleuters en kinderen

Ongeveer 15 tot 30% van alle kinderen tussen de 4 en 10 heeft last van slaapproblemen. Hieronder verstaan we problemen bij het in slaap vallen, doorslapen of uitslapen. Slaapproblemen zijn zwaar voor je kind én voor jou als ouder. Nachtrust is heel belangrijk en minder nachtrust heeft veel gevolgen.

Zo heeft een kind met slaapproblemen last van een minder goede concentratie en is hij of zij sneller prikkelbaar. Dit heeft invloed op het eigen welzijn van je kindje en dat van jou. Daarnaast is een goede nachtrust superbelangrijk voor de gezondheid en ontwikkeling van je kind.

Er zijn diverse zaken die invloed hebben op de slaapkwaliteit van jouw kindje. Daarnaast zijn sommige kleuters en kinderen gevoeliger voor slechte slaap dan andere.

Lichamelijke oorzaken voor slaapproblemen bij kinderen

Lichamelijke klachten kunnen de oorzaak zijn voor een slechte nachtrust bij kinderen. Zo zorgen bijvoorbeeld allergieën, darmproblemen, aangeboren afwijkingen of een chronische middenoorontsteking voor een slechte nachtrust. Maar ook kan benauwdheid een rol spelen slechte slaap bij kinderen. Wanneer jouw kindje snurkt, kan het zijn dat er een vernauwing van de keelholte en luchtpijp is. Dit komt vaak voor bij te grote keelamandelen of overgewicht. Je kunt hiervoor altijd langs de dokter.

Angsten als oorzaak voor slaapproblemen bij kinderen

Ook kan het zo zijn dat jouw kindje angste kent en hierdoor niet goed slaapt. Dit kan bijvoorbeeld opspelen wanneer je kindje veel stress ervaart, iets vervelends heeft meegemaakt of zich zorgen maakt over iets.

Als eerste is het belangrijk dat je kindje goed inslaapt. Zorg hierbij voor een fijne slaapplek, een rustig slaapritueel en goede dagindeling.

Als je kind moeite heeft met in- of doorslapen, is het dus ook belangrijk om te kijken hoe de dag en avond verloopt. Is je kind genoeg buiten, heeft hij of zij veel beweging? En hoeveel kijkt je kind naar een beeldscherm?

Daarnaast kun je je kindje helpen bij de ontspanning voordat hij of zij gaat slapen. Laat je kindje zijn of haar emoties uiten. Zorg daarnaast voor een comfortabele plek om lekker tot rust te komen. Een verzwaringsdeken voor kinderen kan kinderen en kleuters helpen ontspannen. De verzwaarde dekens zorgen namelijk voor een subtiele druk op het lichaam van jouw kind. Deze druk ervaren kinderen als een tedere knuffel, wat zorgt voor een kalmerend effect. Door de druk van de deken vallen kinderen sneller in slaap. Hun hersenen krijgen het signaal dat ze comfortabel liggen en het zenuwstelsel ontspant. Hierdoor zal je kindje sneller in slaap vallen.

Bij kleuters moet het doel zijn dat ze zelf leren hoe ze goed slapen, zonder dat ze afhankelijk zijn van jou als ouder. Deze drie tips kunnen je daarbij helpen:

1. Introduceer een stappenplan

Wanneer je een stappenplan volgt, zorg jij in kleine stapjes dat jouw kleuter gewend raakt aan het alleen in slaap vallen. Je begint met stap 1 waarbij je naast het bedje van je kind zit zonder te reageren. Zo maak je geen oogcontact en praat je niet tegen je kleuter. Je bent wel aanwezig in de kamer. Elke dag kun je een stukje verder van je kind vandaan gaan zitten, tot je bij de deur zit. Daarna kun je buiten de kamer op de trap zitten, totdat je niet meer in de buurt zit.

Deze manier wordt veel ingezet bij kleuters die last hebben van verlatingsangst. Je kleuter leert zelf in slaap te vallen, met jouw aanwezigheid.

2. Het ‘terugkom’ stappenplan

Wanneer je bovenste techniek te tijdrovend is, kun je ook een terugkom stappenplan maken. Hierbij ga je volgens een vast schema even kort kijken bij je kleuter.

e kunt dan tegen je kindje vertellen dat als hij of zij gaat slapen je over vijf minuutjes weer even komt kijken. Gaat je kleuter roepen of schreeuwen? Ga dan toch pas na 5 minuten terug. Wanneer je op de slaapkamer aankomt en je kleuter nog niet slaapt, is het belangrijk dat je geen oogcontact maakt een geen gesprekken gaat voeren. Geef je kleuter een aai en kus en zeg “ga maar lekker slapen”.

Per nacht kun je de tijd tussen de keren dat je komt kijken verlengen.

3. Wees streng

Is jouw kleuter niet ziek, bang of heeft hij of zij geen pijn, dan kun je er ook voor kiezen om streng te zijn. Streng zijn is de methode waardoor jouw kindje het snelste leert om zelf in slaap te vallen, maar niet vaak de leukste. Als je kiest voor deze methode, is het goed om je kindje voor te bereiden. Vertel aan je kind dat je niet zult komen als hij of zij roept, omdat je je kind wilt leren zelf in slaap te vallen.

Je legt je kleuter in bed en geeft je hem of haar verder geen aandacht. Ook wanneer je kindje huilt en/of schreeuwt geeft je hem of haar geen aandacht. Bedenk van tevoren of je dit kunt volhouden, want dit kan erg zwaar zijn.

Is jouw kindje tussen de 7 en 10 jaar oud en heeft hij of zij nog steeds last van slaapproblemen? Dan is het slim om je kind te betrekken bij het maken van een plan. De onderstaande tips kunnen je hierbij helpen.

1. Ga het gesprek met je kind aan

Kinderen van deze leeftijd zijn slim genoeg om te vertellen waarom ze niet kunnen slapen. Stel vragen aan je kind en luister goed, zonder tips of advies te geven. Vraag aan je kind of er iets dwars zit en hoe het komt dat het niet lukt om goed te slapen. Zo kan het zijn dat je kindje veel ligt te piekeren, zich zorgen maakt, of niet fijn voelt. Daarnaast kun je ook aan je kind vragen of hij of zij zelf een oplossing weet waardoor het slapen beter gaat. Daarna kun je samen kijken of je dit kunt uitproberen.

2. Blijf positief

Kinderen tussen de 7 en 10 jaar oud doen heel veel voor een beloning. Beloon daarom iedere goede nacht in de ochtend met een dikke knuffel, positieve reactie en/of extra fijn moment samen. Probeer zoveel mogelijk positief te reageren op je kind. Daardoor gaat het aanleren van een goede slaapgewoonten makkelijker.

3. Verander de bedregels en bedtijd

Komt jouw kindje vaak uit bed? Dan kun je gaan werken met een ‘bedtijdpas’. Dit is een regel waarvan je kindje één keer per avond gebruik mag maken. Je kind mag dus één keer roepen of uit bed komen. Daarna levert hij of zij de pas in en negeer je het roepen.

Ook kan het zo zijn dat het veranderen van de bedtijd van je kind kan helpen. Hij of zij wordt nu eenmaal ouder. Zorg voor een fijne avond met rustige momenten met veel positieve aandacht. Wanneer je kindje rustig en moe is omdat het later is, zal hij/zij sneller inslapen.

4. Kindermeditatie

Waar volwassene apps als Headspace en Calm gebruiken om rustig te worden voor bedtijd, kan het ook helpen om met je kind te mediteren voor het slapengaan. Hierbij ligt de focus op het aandacht richten op het hier en nu, waardoor je kind stopt met piekeren. Het internet staat vol met leuke mindfulness-oefeningen voor kinderen.

Naast dat kleuters en kinderen slecht slapen is slapeloosheid een veelvoorkomend probleem in andere levensfases. Lees daarom ook onze andere blogartikelen:

• Slapeloosheid bij peuters
• Slapeloosheid bij pubers
• Slapeloosheid bij volwassene